سنگ های قیمتی شیشه ای

واژه سنگ های قیمتی شیشه ای (Paste) به سنگ هایی اطللاق می شود که از گونه های متفاوتی از شیشه های برش خورده تشکیل شده اند. سرب شیشه ای شایع ترین مورد استفاده شده آن است که از فلزات متراکم تر، ضریب شکست بالاتر و پراکندگی بیشتر بدست می آید. دلیل اینکه از سرب شیشه ای برای پر کردن شکستگی یاقوت سرخ استفاده می کنند این است که خواص نوری آن بسیار شبیه به یاقوت سرخ می باشد.

رنگی که سنگ های شیشه ای به خود می گیرند طی انجام فرایند کارخانه ای توسط شکل های گوناگون اکسید های فلزی در مرحله ای ساده انجام می پذیرد. بنابراین فلز کبالت رنگ آبی، مس و یا کروم رنگ سبز، مس و یا طلا رنگ قرمز (البته به همراه حرارت مناسب) و منگنز رنگ بنفش به این سنگ ها می دهد. با کسب تجربه در زمینه ساخت این شیشه ها، سازندگان شیشه مهارت بسیار زیادی در تقلید رنگ سنگ های قیمتی طبیعی به دست آورده اند. زمرد شیشه ای بسیار خوب، ممکن است بهتر از زمرد واقعی به نظر برسد.

اگرچه شیشه عمدتا از دی اکسید سیلیکون تشکیل شده است، ولی خواص آن با سنگ قیمتی کوارتز که همین ترکیب شیمیایی را دارد، بسیار متفاوت است. یکی از دلایل اختلاف این است که ساختار شیشه غیر منظم بوده و کریستالی (همانند ساختار کوارتز) نیست. دیگر اینکه شیشه یک شکست نور دارد درحالیکه سنگ های قیمتی چنین نیستند و غالبا دو ضریب شکست را به خود اختصاص می دهند. (البته به جز اسپینل، گارنت و الماس) همچنین شیشه ها پدیده چند رنگی را ندارند؛ آنها تنها زمانی رنگ های مختلف را به نمایش می گذارند که از زوایای مختلف مورد بررسی قرار گیرند. بنابراین کارشناسان اغلب می توانند فقط با معاینه چشمی سنگ های شیشه ای را تشخیص بدهند.

امروزه فکر می کنیم که شیشه ها به عنوان جعل و یا حداقل یک شبیه سازی از سنگ های قیمتی طبیعی با ارزش تر محسوب می شوند. اما در طول تاریخ جواهر، این شیشه ها تنها به این منظور نبوده اند. شیشه ها در یک زمان نوعی هنر تلقی می شدند. از شیشه ها می توان اثرات خاص تزئینی به دست آورد که به ندرت با الماس و دیگر سنگ های قیمتی ارزشمند این کار تحقق می یابد. در واقع جواهرات شیشه ای در قرن ۱۸ و ۱۹ نزد پادشاهان و افراد دارای رتبه، از محبوبیت زیادی برخوردار بود.

اوج روند ساخت جواهرات شیشه ای در گرجستان (۱۷۱۴-۱۸۳۰) و در دوره ی ویکتوریا (۱۸۳۷-۱۹۰۱) بوده است. محبوبیت آن به خصوص به کار یک طلا و جواهر ساز به نام ژرژ فردریک (۱۷۰۱-۱۷۷۳) نسبت داده شده است. ژرژ از استراسبورگ در سال ۱۷۲۴ به پاریس نقل مکان کرد و در یک دوره کوتاه به وی لقب ” پادشاه جواهرساز ” دادند. او سنگ های مصنوعی بیرنگ را اختراع و کار خود را به درخواست پادشاه لویی پانزدهم در فرانسه شروع کرد. او انحصار بازار بزرگ سنگ های مصنوعی را در دست داشت و همین امر وی را به یک مرد ثروتمند تبدیل نمود. جواهرات شیشه ای او امروزه بسیار ارزشمند است، هر چند که جواهرات شیشه ای، امروزه عمدتا بی ارزش هستند.